Malatya’nın Kaybettiği veya Elazığ’a Kaptırdığı “Bölge” Güçleri

Elazığ Tamamladı, Malatya Hâlâ Takvim Bekliyor: 12 Yıllık Gecikmenin Perde Arkası

Malatya’da 12 yılı geride bırakan ve hâlâ tamamlanamayan 15 kilometrelik Kuzey Çevre Yolu ile defalarca tarih verilen ancak sürekli ertelenen yeni havalimanı terminali, artık klasik bir “şantiye sorunu” olarak açıklanamaz. Bu tablo, teknik yetersizlikten çok, siyasi irade ve idari takip eksikliğinin somut sonucudur.

Sorunun özü, betonun dökülmemesinde değil; yatırımın sahipsiz kalmasında yatıyor.

Aynı Bölge, Farklı Sonuçlar

Malatya ile benzer sosyoekonomik koşullara sahip Elazığ, son yıllarda ulaştırma ve altyapı yatırımlarını planlanan takvim içinde tamamlayarak hizmete aldı. Çevre yolları, bağlantı hatları ve havalimanı yatırımları, güçlü bir bürokratik sahiplenme ve sürekli Ankara takibiyle sonuçlandırıldı.

Malatya’da ise her seçim döneminde yeniden “müjde” olarak sunulan projeler, seçim sonrasında sessizliğe gömüldü. Takvimler değişti, bakanlar değişti, ama şantiyelerdeki manzara değişmedi.

Takip Yoksa, Öncelik de Yok

Bir yatırımın hızlanması; ödeneğin zamanında aktarılmasına, ihale süreçlerinin kesintisiz ilerlemesine ve en önemlisi siyasi sahiplenmeye bağlıdır. Elazığ, bu üç başlığı eş zamanlı yürütebildiği için projelerini bitirdi. Malatya ise projelerin Ankara’daki dosyalarını sürekli masada tutacak bir refleksi ortaya koyamadı.

Sonuç olarak Malatya, bitmiş yatırımların kurdelesini kesmek yerine, bitmeyen projelerin tarihini dinleyen bir şehir konumuna itildi.

Mağduriyetin Anatomisi

Bugün ortaya çıkan tablo nettir:
• Proje var, ama takvim yok.
• Ödenek var, ama süreklilik yok.
• Açıklama var, ama sonuç yok.

12 yıldır tamamlanamayan 15 kilometrelik yol, Malatya’nın sadece ulaşımını değil; ekonomik dinamizmini, yatırım cazibesini ve şehir psikolojisini de olumsuz etkiliyor. Havalimanı terminalinin gecikmesi ise kentin dış dünya ile kurduğu bağları zayıflatıyor.

Elazığ bitirdi, Malatya hâlâ bekliyor. Bu fark, coğrafyadan değil; takip gücünden kaynaklanıyor. Malatya’nın kaybı yalnızca zaman değil; bölgesel rekabette geri düşen bir şehir kimliği.

Artık mesele yeni bir müjde duymak değil, mevcut projelerin gerçekten sahiplenilip sahiplenilmediğini görmek meselesidir.

1. Malatya – Elazığ Kıyaslaması: “İcraat” mı, “Vaat” mi?

Görünen Köy: Elazığ, lojistik ve ulaşım ağlarını yıllar önce “sessizce” tamamlarken; Malatya, her yıl yenilenen “şatafatlı müjdelerle” oyalanıyor.

2.Malatya’nın Sessiz Çöküşü: Bölge Merkezi Kimliği Nasıl ve Neden Eriyor?

Bir dönem Doğu Anadolu’nun idari, ekonomik ve stratejik merkezlerinden biri olan Malatya, bugün yalnızca geciken yatırımlarla değil, bölgesel karar gücünün sistemli biçimde elinden alınmasıyla karşı karşıya. Kent halkı artık sadece “yol ne zaman bitecek?” sorusunu değil, “Bu şehir neden karar masasında yok?” sorusunu soruyor.

Sorun tekil projelerden ibaret değil; yapısal ve kronik. Malatya’nın yıllar içinde sahip olduğu bölge müdürlükleri ya kapatıldı ya da fiilen komşu illere bağlandı. Bu süreç, kentin bütçe yönetimini, yatırım önceliklerini ve kamu idaresindeki ağırlığını belirgin biçimde zayıflattı.

Yetki Gitti, Öncelik Değişti

Bu tabloya bakıldığında; Malatya’nın yolunu yapan, suyunu yöneten, tarihini onaran, ağacını koruyan ve hatta havasını takip eden tüm karar mekanizmaları Elazığ’a devredilmiştir.

• Lobi Kaybı: Malatya’daki bir bürokratın gücü sadece kendi şubesiyle sınırlıyken; Elazığ’daki Bölge Müdürleri, Ankara’daki bakanlıklar üzerinde doğrudan “bütçe talep etme” yetkisine sahiptir.

• Ödenek Makası: Bölge müdürlüğü olan şehir, her zaman “aslan payını” kendine ayırır; artan bütçe çevre illere (Malatya’ya) dağıtılır.

• Takip Sorunu: Malatya milletvekillerinin şantiyeleri gezmesi sadece “görüntü” oluştururken; Elazığ’daki Bölge Müdürlüğü “icraatın” asıl sahibidir.

Asıl Kayıp: Beton Değil, İtibar

Bugün Malatya’nın yaşadığı sorun yalnızca yarım kalan yollar ya da geciken yatırımlar değildir. Asıl kayıp; bölge merkezi olma vasfının aşındırılmasıdır.
Yollarını yapan, sularını yöneten, havasını ve afet riskini analiz eden bir şehir olmaktan çıkıp; başka şehirlerde alınan kararları uygulayan bir konuma itilmiştir.

Bu nedenle sorular nettir:
• Yol neden bitmiyor?
• Su projeleri neden ağır ilerliyor?
• Kar ve buzlanmada neden geç kalınıyor?

Cevap da nettir:
Çünkü karar Malatya’da alınmıyor.
Çünkü bütçe Malatya’da yönetilmiyor.
Çünkü öncelik listeleri Malatya’da yazılmıyor.

Sonuç

Malatya halkı artık sadece asfalt dökülmesini değil, şehrin yeniden karar masasına oturmasını istiyor. Bölge müdürlükleri yalnızca tabeladan ibaret değildir; hızdır, güçtür, itibardır. Bu gerçek görmezden gelindikçe sorunlar teknik değil, yapısal olmaya devam edecektir.

Malatya için mesele bir yol meselesi değil; bir şehir kimliği meselesidir.