Malatya Trafiği Yönetilemiyor: Bedelini Vatandaş Ödüyor Ulaşım Krizi ve Çözüm Yolları

Malatya Trafiği Yönetilemiyor: Bedelini Vatandaş Ödüyor

Malatya’da trafik artık bir “rahatsızlık” değil, yönetim krizidir. Deprem sonrası şehir yeniden inşa edilirken, ulaşım altyapısı adeta kaderine terk edilmiştir. Plansız yol kapatmaları, işlevsiz refüjler ve alternatif üretmeyen kavşak düzenlemeleri nedeniyle vatandaş her gün aynı çileyi çekmektedir.

Sanayi Kavşağı hafta sonları kilitleniyor, İnönü Caddesi nefes alamıyor, OSB hattında sabah-akşam servis kuyrukları uzadıkça uzuyor. Üstelik bu tablo “öngörülemez” değildir; aksine göz göre göre gelmiştir. Fotoğraflar sahadaki gerçeği açıkça ortaya koymaktadır: Trafik, yanlış tercihler yüzünden durma noktasına gelmiştir.

Refüjlerin yol genişliğini daralttığı, alt geçitlerin dönüşe kapatıldığı, kullanılabilir bağlantıların kapalı tutulduğu bir şehirde akıcı trafik beklemek gerçekçi değildir. Estetik kaygılarla şeritlerden feragat edilirken, vatandaşın zamanı ve yakıtı heba edilmektedir.

Bugün Malatya’da sorun araç sayısı değil; karar alma cesaretinin eksikliğidir. Açılması gereken yollar açılmamakta, yapılması gereken cep dönüşleri ertelenmekte, toplu taşıma OSB gibi kritik bir hatta hâlâ entegre edilememektedir. Geciken her günün maliyeti vatandaşa, sanayiciye ve şehir ekonomisine yazılmaktadır.

Malatya’da Ulaşım Krizi ve Çözüm Yolları

 Deprem Sonrası Ulaşımda Kritik Eşik

Malatya, deprem sonrası yeniden yapılanma sürecinde yalnızca konut ve ticari alanlarla değil, ulaşım altyapısıyla da ciddi bir sınavdan geçmektedir. Artan araç sayısı, plansız kapatılan kavşaklar, yetersiz alternatif güzergâhlar ve sanayi–OSB hattında yoğunlaşan trafik baskısı, kentin ana arterlerini sürdürülemez bir noktaya taşımıştır. Mevcut durum, geçici ve parça parça müdahalelerle değil; bütüncül, veriye dayalı ve cesur ulaşım kararlarıyla çözülebilir.

Bu çalışma, sahadan alınan fotoğraflar (1, 2, 3, 4 ve 9 No’lu görseller) üzerinden mevcut sorunları analiz etmekte ve uygulanabilir çözüm önerilerini profesyonel bir çerçevede ortaya koymaktadır.

1. İstasyon Viraiji – OSB Hattı: Yanlış Refüj Kullanımı Trafiği Kilitliyor

1 ve 2 No’lu Fotoğraflar incelendiğinde, İstasyon viraiji ile OSB yönü arasındaki orta refüjün trafik akışını daralttığı açıkça görülmektedir. Bu bölümde refüjün işlevsel bir katkısı bulunmadığı gibi, özellikle pik saatlerde şerit daralması nedeniyle ani yavaşlamalar ve kuyruklanmalar oluşmaktadır.

Öneri:

Bu kesimdeki orta refüj kaldırılmalı,

Yol kesiti yeniden düzenlenerek en az bir ilave şerit kazanılmalıdır,

Gerekirse yön ayırımı, fiziki refüj yerine yol çizgileri ve akıllı trafik ekipmanlarıyla sağlanmalıdır.

Bu müdahale, düşük maliyetle yüksek kapasite artışı sağlayacak niteliktedir.

2. Sanayi Kavşağı: Hafta Sonları Kronik Kilitlenme

3 ve 4 No’lu Fotoğraflar, Sanayi Kavşağı’nın özellikle AVM yoğunluğunun arttığı hafta sonlarında adeta işlevini kaybettiğini göstermektedir. Mevcut alt geçitler yalnızca doğrusal geçişe hizmet etmekte, dönüş hareketleri üst kotta sinyalize kavşaklara yüklenmektedir.

Öneri:

Alt geçitlerden “akıllı cep dönüş” uygulamaları hayata geçirilmelidir,

Doğu ve Batı yönlerinde ara cep yolları oluşturularak kavşak yükü dağıtılmalıdır,

Bu düzenleme ile sinyal bekleme süreleri ciddi biçimde azaltılabilir.

Aksi durumda, kavşaktan çıkış sürelerinin 30 dakikayı aşması kaçınılmazdır ve bu yük çevre caddelere zincirleme şekilde yayılmaktadır.

3. İnönü Caddesi – Çevre Yolu Bağlantıları: Yapay Darboğazlar

İnönü Caddesi üzerindeki Kız Meslek Lisesi yanından Çevre Yolu’na inen güzergâhın, inşaatları etkilemeyecek durumda olmasına rağmen kapalı olması, mevcut trafik baskısını artırmaktadır. Buna ek olarak Mimar Sinan Kavşağı’nın da kapatılması, Çevre Yolu’na iniş alternatiflerini neredeyse ortadan kaldırmıştır.

Öneri:

• Bu bağlantı yolu derhal açılmalıdır,
• İnönü Caddesi – Doğa Cadde – Eski Öğretmenevi hattında, kuzey–güney doğrultusunda Çevre Yolu ve Hasanbey yönüne teğet geçen yeni bir bağlantı planlanmalıdır.

Bölgede çok sayıda ağır hasarlı ve yıkılmış bina bulunması, kamulaştırma ve uygulama sürecini teknik açıdan kolaylaştırmaktadır.

4. Tevfik Temelli Caddesi: Doğu–Batı Aksının Kayıp Halkası

Hasanbey ile Koyunoğlu güzergâhı arasındaki ulaşım, Tevfik Temelli Caddesi’nin kapalı olması nedeniyle ciddi bir yük altındadır. Bu durum, yalnızca iki mahalleyi değil, doğu–batı yönlü tüm kent trafiğini olumsuz etkilemektedir.

Öneri:

• Tevfik Temelli Caddesi, geçici dahi olsa kontrollü biçimde ulaşıma açılmalıdır.

Bu adım, yakıt tüketimini, zaman kaybını ve ekonomik maliyetleri doğrudan azaltacaktır.

5. OSB ve Toplu Taşıma: Servis Yükü Sürdürülemez

Organize Sanayi Bölgesi’ne günlük yaklaşık 30 bin işçi taşınmaktadır. Mevcut servis sistemi hem işverenler için yüksek maliyetli hem de şehir trafiği için ciddi bir yük oluşturmaktadır.

Öneri:

• Trambüs veya raylı sistem hattı doğrudan OSB içine kadar uzatılmalıdır,
• OSB girişlerinde ring sistemleriyle dağıtım sağlanmalıdır.

Bu yaklaşım, servis sayısını azaltacak, iş gücü verimliliğini artıracak ve kent içi trafik hacmini düşürecektir.

6. Trambüs Hattı ve Çevre Yolu: Kapasiteyi Yeniden Kazanmak

9 No’lu Fotoğraf, üniversite yolu ve Çevre Yolu aksında refüjsüz, akıcı bir trafik yapısının mümkün olduğunu göstermektedir. Buna karşın, bazı bölümlerde estetik kaygılarla ayrılmış peyzaj alanları, yol kapasitesini gereksiz yere düşürmektedir.

Öneri:

• Trambüs hattı orta refüje alınmalıdır,
• Peyzaj alanları yeniden değerlendirilerek gidiş–geliş yönlerinde 1 ila 2 şerit kazanımı sağlanmalıdır,
• Toplu taşıma durakları için yol dışı cep durakları oluşturulmalıdır.

Ulaşım krizi yaşanırken, estetik uğruna kapasiteden vazgeçilmesi rasyonel değildir.

7. Sayılarla Malatya Trafiği: Sorunun Boyutu

Bugün Malatya’da yaklaşık 248 bin araç bulunmaktadır. Elazığ ve Diyarbakır’da bu sayı yaklaşık 175 bin civarındadır. Nüfus–araç oranı açısından bakıldığında:

Diyarbakır: 10 kişiye 1 araç

Malatya: 3 kişiye 1 araç

Bu veri, Malatya’da ulaşım sorununun neden bu denli hissedildiğini açık biçimde ortaya koymaktadır.

Gecikmenin Bedeli Ağırdır

Malatya’nın ulaşım problemi ertelenemez bir noktaya ulaşmıştır. Kapatılan yolların yeniden açılması, yeni bağlantıların üretilmesi, OSB ve toplu taşıma entegrasyonunun sağlanması artık bir tercih değil, yerel yönetimlerin asli sorumluluğudur.

Doğru planlama, teknik cesaret ve zamanında müdahale ile Malatya yeniden nefes alabilir. Aksi halde trafik, yalnızca günlük hayatı değil, şehrin ekonomik ve sosyal gelişimini de kalıcı biçimde baskılamaya devam edecektir.