Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü’nün Elazığ’da Konumlanması: Malatya’nın Sistematik İhmali ve Bürokratik Adaletsizliğin Bilimsel-Siyasi Bir Analizi

### Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü’nün Elazığ’da Konumlanması: Malatya’nın Sistematik İhmali ve Bürokratik Adaletsizliğin Bilimsel-Siyasi Bir Analizi

Türkiye’de karayolu altyapısının yönetimi, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) bünyesinde 18 bölge müdürlüğü aracılığıyla yürütülmektedir. Bu müdürlükler, sorumlu oldukları illerde yol bakım, onarım, inşaat ve trafik yönetiminden doğrudan sorumludur. 8. Bölge Müdürlüğü’nün merkezi Elazığ’da bulunmakta olup, Elazığ, Malatya, Bingöl ve Tunceli illerini kapsayan bir yetki alanına sahiptir. Ancak Malatya, bu bölge içinde nüfus, araç yoğunluğu, coğrafi-stratejik önem ve özellikle 6 Şubat 2023 depremleri sonrası yaşanan yeniden inşa süreci bakımından açık ara en ağır yükü taşıyan il olmasına rağmen, yalnızca “81. Şube Şefliği” statüsünde bir alt birime sahip olabilmektedir. Bu durum, idari verimsizlikten öte, siyasi kayırmacılığın ve lobi gücünün açık bir yansıması olarak değerlendirilmelidir. Aşağıda, gerçek verilerle desteklenen akademik, bilimsel ve siyasi bir analiz sunulmaktadır.

#### 1. Demografik ve Ulaşım Yoğunluğu Açısından Karşılaştırma: Malatya’nın Ezici Üstünlüğü

TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2024 verilerine göre:
– Malatya il nüfusu: 750.491
– Elazığ il nüfusu: 603.941

Malatya, bölge merkezi Elazığ’dan yaklaşık %24 daha fazla nüfusa sahiptir ve büyükşehir statüsüne (2012’den beri) sahip tek il konumundadır. Bu, daha karmaşık kentsel ulaşım ihtiyaçları, daha yoğun trafik akışı ve daha yüksek idari koordinasyon gerektiren bir yapı anlamına gelmektedir.

Motorlu taşıt sayıları açısından da benzer bir tablo söz konusudur. TÜİK Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri (Kasım 2025 verileri):
– Elazığ’da trafiğe kayıtlı toplam araç sayısı yaklaşık 176.733’tür (otomobil: ~101.000, diğer kategoriler dahil).
– Malatya ise Türkiye genelinde araç sayısı bakımından üst sıralarda yer almakta olup (29. sıra civarı), nüfus ve ekonomik aktivite farkı göz önüne alındığında açık ara daha yüksek araç yoğunluğuna sahiptir. Malatya’nın büyükşehir olması, sanayi, ticaret ve tarım merkezi konumunu pekiştirmekte; bu da günlük ağır vasıta trafiğini artırmaktadır.

Bilimsel olarak, ulaşım mühendisliği literatüründe (örneğin, trafik akış modelleri ve ağ yoğunluğu analizleri), nüfus ve araç sayısı doğrudan yol bakım ihtiyacı ile ilişkilendirilir. Malatya’nın daha yüksek demografik ve lojistik yükü, bölge müdürlüğünün burada konumlanması gerektiğini objektif olarak dayatmaktadır. Elazığ merkezli yapı ise, karar alma süreçlerini geciktirmekte ve Malatya’daki acil müdahaleleri bürokratik engellere takmaktadır.

#### 2. Deprem Sonrası Trafik Çilesi: Malatya’nın Benzersiz Yükü ve İhmal Edilen Aciliyeti

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler, Malatya’yı en ağır etkilenen illerden biri haline getirmiştir. Binlerce bina yıkılmış, on binlerce konut ve iş yeri ağır hasar görmüş; yeniden inşa süreci ise halen devam etmektedir. Bu süreç, şehir genelinde 1200’ü aşkın şantiye alanının açılmasına yol açmış, ağır inşaat araçlarının yoğun trafiği ise kronik tıkanıklıklara neden olmuştur.

Güncel raporlar ve yerel gözlemler:
– Rezerv alanlar nedeniyle kapanan ana arterler, alternatif güzergah eksikliğiyle birleşince trafik yoğunluğunu katlamıştır.
– İnönü Üniversitesi çevresi, şehir merkezi ve çevre yollarında yaşanan sıkışmalar, günlük yaşamı felç etmekte; acil müdahale sürelerini uzatmaktadır.
– Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin viyadük ve kuşak yolu projeleri gibi çabalarına rağmen, karayolu bakım ve onarım yetkisinin büyük kısmı Elazığ’daki bölge müdürlüğüne bağlı olduğundan, çalışmalar yavaş ilerlemektedir.

Karşılaştırmalı olarak: Elazığ’da benzer ölçekte bir yol/kavşak projesi 45 günde tamamlanırken, Malatya’daki eşdeğer çalışmalar yıllarca sürüncemede bırakılabilmektedir. Bu, yalnızca teknik bir gecikme değil; deprem sonrası travmanın uzatılması, vatandaşın çilesinin bilinçli bir şekilde görmezden gelinmesidir.

#### 3. Siyasi Değerlendirme: Kayırmacılık, Lobi Gücü ve Sistematik Ayrımcılık

Tarihsel bağlamda, bazı bölge müdürlüklerinin (örneğin Meteoroloji 13. Bölge) Malatya’dan Elazığ’a kaydırıldığı bilinmektedir. Karayolları 8. Bölge’nin Elazığ merkezli yapısı da benzer bir siyasi tercihin ürünüdür. Kamuoyunda uzun süredir tartışılan “Malatya-Elazığ bölge müdürlüğü savaşı” (2014’ten beri medyada yer alan ifadelerle), Elazığ’ın lobi gücüyle daha fazla kurum çektiği yönündedir.

Bu durum:
– Siyasi olarak: Merkezi iktidarın belirli illere yönelik kayırmacılığını yansıtmaktadır. Malatya’nın büyükşehir statüsü, ekonomik katkısı (kayısı üretimi, sanayi) ve stratejik konumu (doğu-batı geçiş noktası) rağmen ihmal edilmesi, adalet ilkesine aykırıdır.
– Bilimsel olarak: İdari yönetim teorilerinde (public administration), hizmet birimlerinin yük merkezine yakın konumlanması verimliliği artırır. Elazığ merkezli yapı, Malatya için “uzaktan yönetim” anlamına gelmekte; bu da kaynak israfı ve gecikmeli hizmet üretmektedir.
– Akademik olarak: Bölgesel kalkınma eşitsizliği literatüründe (regional disparity studies), bu tür yer seçimleri “siyasi rant dağıtımı” olarak eleştirilir. Malatya’nın deprem sonrası kırılganlığı göz ardı edilerek sürdürülen bu yapı, afet yönetiminde de başarısızlığa yol açmaktadır.

Bu, tesadüfi bir idari tercih değil; bilinçli bir siyasi ihmaldir. Malatya, nüfusu, araç yoğunluğu ve deprem yüküyle bölge müdürlüğünü hak ederken, şube şefliğiyle yetindirilmesi kabul edilemez bir adaletsizliktir.

#### Sonuç: Acil Düzeltme Çağrısı

Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü’nün Elazığ’da konumlanması, Malatya’ya yönelik sistematik bir ayrımcılığın somut örneğidir. Bu durum, deprem sonrası trafik çilesini derinleştirmekte, vatandaşın günlük hayatını zehir etmekte ve bölgesel kalkınmayı baltalamaktadır. Siyasi irade, lobi oyunlarından vazgeçerek objektif verilere dayalı bir yeniden yapılanmaya gitmelidir: Ya 8. Bölge Müdürlüğü Malatya’ya taşınmalı ya da Malatya’ya bağımsız bir bölge müdürlüğü statüsü verilmelidir.

Bu ihmal, yalnızca bürokratik bir hata değil; siyasi bir skandaldır. Malatya halkı, hak ettiği hizmet ve adaleti beklemektedir – daha fazla gecikme, affedilemez bir sorumsuzluktur.