“İYİ Parti’den Ayşe SALMAN’ın Çağrısı: ‘Çocuk Emeği Sömürüsüne Son!'”

İYİ PARTİ MALATYA KADIN VE AİLE POLİTİKALARI BAŞKANLIĞI

“ÇOCUK, İŞÇİ OLMAZ!”

12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü

Bugün, çocuk işçiliği sorununun çok boyutlu yapısını göz önünde bulundurarak bireylerin, kurumların ve toplumun sorumluluklarını hatırlamak için önemli bir fırsattır. Yoksulluk, göç, eğitime erişimdeki kısıtlılıklar, işsizlik, yasal düzenlemelerdeki eksiklikler, denetimsizlik ve ucuz işgücü talebi gibi faktörler, çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasında kritik rol oynamaktadır. Çocukların yaşıtlarıyla büyüme, eğitim hakkını kullanma ve sağlıklı gelişim gibi temel gereksinimlerden mahrum kalması, maalesef onların sömürüye açık hale gelmesine yol açmaktadır.

Mevcut ekonomik krizin yol açtığı sağlık, beslenme ve eğitim alanındaki sorunlar, çocuklarımızı erken yaşta çalışma hayatına itmektedir. 2020’de %16,2 olan 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılım oranı, 2024’te %24,9’a yükselmiştir. MESEM kapsamında çalışan çocuklar da eklendiğinde, çocuk işçi sayısı 1 milyon 474 bine ulaşmaktadır. Aynı verilere göre, ortaöğretimde (9-12. sınıf) okullaşma oranı %88’e düşmüş olup, bu durum eğitim sistemindeki aksaklıkların ciddiyetini gözler önüne sermektedir.

Çocuk İşçiliğinin Acı Sonuçları
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin raporuna göre, 2013-2024 yılları arasında:

• 0-14 yaş arası 256 çocuk işçi,

• 15-17 yaş arası 486 çocuk işçi olmak üzere toplam 742 çocuk iş cinayetleri nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
  2025 yılının ilk dört ayında ise 23 çocuk iş kazalarında yaşamını yitirmiştir. Bu ölümlerin:

• %54’ü tarım/orman,

• %12’si inşaat/yol,

• %7’si metal sektöründe gerçekleşmiştir.

Tarım sektörü, çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinden biri olarak kabul edilmesine rağmen, Türkiye’de 5-14 yaş arası çocukların en yoğun çalıştırıldığı alandır. Gündelik hayatımızda tükettiğimiz pek çok üründe çocuk emeği bulunmaktadır. Bu durumun önüne geçmek için:

• Asgari çalışma yaşına ilişkin yasal düzenlemeler genişletilmeli,

• 50’den az işçi çalıştıran tarım işletmeleri de dahil olmak üzere tüm iş kolları denetim altına alınmalı,

• Çocukları koruyucu ve destekleyici mevzuat kararlılıkla uygulanmalıdır.

MESEM’ler ve Çocuk İşçiliği
Derinleşen yoksulluk nedeniyle ailelerin ekonomik destek beklentisiyle mecburi olarak yöneldiği Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM), maalesef çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasına zemin hazırlamaktadır. 2023-2024 MEB istatistiklerine göre, MESEM’lerde 385.956 öğrenci bulunmaktadır. Gerçek anlamda mesleki eğitimin sağlanabilmesi için:

• Kamu kaynakları, nitelikli mesleki eğitim veren okulların güçlendirilmesi için kullanılmalı,

• Staj alanları, çocukların fiziksel, ruhsal ve mesleki gelişimine uygun olmalı,

• Çalışma koşulları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri tarafından sıkı denetlenmeli,

• Usta öğreticilik belgesi alma koşulları sıkılaştırılmalı,

• Kurallara uymayan işletmelere ağır yaptırımlar uygulanmalıdır.

Sonuç ve Çağrı
Unutmamalıyız ki, her çocuk bir bireydir. Çocukluk dönemi, birey olma yolundaki fırsatların değerlendirilmesi gereken bir süreçtir. Devletin ve toplumun görevi, çocukların karşılaşabileceği engelleri ortadan kaldırmak ve onlara kendilerini gerçekleştirebilecekleri imkanları sunmaktır.

Çocuk işçiliğiyle mücadelede:
✔ Yasal düzenlemeler etkinleştirilmeli,
✔ Denetimler sıklaştırılmalı,
✔ Eğitim sistemi güçlendirilmeli,
✔ Sosyal destek mekanizmaları yaygınlaştırılmalıdır.

Çocuklarımızın geleceği, hepimizin sorumluluğudur!

Saygılarımızla,
Ayşe SALMAN
İYİ Parti Malatya Kadın ve Aile Politikaları Başkanı